Dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin’in yıllar içerisindeki hızlı yükselişi çok konuşulan bir konu. Geçtiğimiz haftalarda The Economist dergisinde yayınlanan bir makale de Çin’in büyümesinin arkasında yatan ama çok konuşulmayan bir faktörün altını çizmiş: Yurt dışında çalışan veya okuyan eğitimli Çinlilerin ülkelerine geri dönmeleri.
Çin Eğitim Bakanlığı’nın verdiği verilere göre 2000 ile 2019 yılları arasında yurt dışına okumaya giden 6.2 milyon Çinli’den 4 milyondan fazlası Çin’e geri dönmüş. Üstelik bu süreçte geri dönen insanların yüzdesi sürekli bir artış göstermiş. 2001 yılında yurt dışına okumaya gidenlerden yalnızca %14’ü geri dönerken, 2013’ten beri bu rakam %80’in üzerindeymiş. Bunun arkasındaki nedenlerden biri Çin’de teknoloji alanındaki şirket sayısında yaşanan patlama. Bu şirketler yurt dışında, özellikle Amerika’da, eğitim görmüş veya çalışmış Çinlileri yüksek maaşlarla çekip onlara Amerikan rüyasını gölgede bırakacak bir Çin rüyası yaşatabiliyorlar. Bir başka makalede paylaşılan bir veriye göre ise NASDAQ’da listelenmiş olan 150’den fazla Çinli şirket yurt dışından ülkesine geri dönen Çinliler tarafından kurulmuş.
Bu geri dönme trendindeki artışta Çin’in yarattığı çekim kuvveti kadar Amerika’da Trump’ın yarattığı itiş kuvveti de etkili olmuş. 2020'de yaşanan yabancı öğrencilerin vizelerinin iptal tehlikesi ve Covid nedeniyle Çinlilere karşı artan ırkçı davranışlar çoğu Çinli öğrenci ve sektör çalışanını ülkelerine geri dönmeye itmiş. Buna ek olarak Çin’in pandemiyi kontrol altına alma konusunda Amerika’dan çok daha başarılı olması yurt dışında yaşayan Çinlilerin gözünde Amerika’nın imajını da oldukça zedelemiş.
Kısacası, önümüzdeki 10 sene içinde büyüyen Çin ekonomisi Amerika’yı geçer mi bilmiyorum ama geçtiği zaman geriye dönüp baktığımızda 2020 yılının Amerika-Çin ekonomik yarışında bir dönüm noktası olarak anılacağı kesin gibi. ~n
