İngilizlerin sağdan direksiyonlu araba kullanıyor olması hep garipsediğim bir konu oldu. Yani bütün dünya soldan direksiyonlu araba kullanırken, İngilizler hangi noktada çıkıntılık yaptılar ve direksiyonu sağa yerleştirdiler acaba diye düşünüp dururdum. Nihayet bu hafta bunun cevabını öğrendim. Ama öğrendiğim şey beni bir hayli şaşırttı. Çünkü çıkıntılık yapanlar İngilizler değilmiş.
Öncelikle konu aslında direksiyonun nerede durduğu değil, trafiğin hangi yönden aktığı. Günümüzde İngiltere’nin içinde bulunduğu yalnızca birkaç ülkede trafik soldan akarken, dünyanın geri kalanında sağdan akıyor. Ama aslında tarihte bir noktada her yerde trafik şu anda İngilitere’de olduğu gibi soldan akıyormuş ve bunun nedeni de şovalyelermiş.
Ortaçağda atlı şovalyeler atlarını yolun her zaman sol tarafından sürerlermiş. Bunun da iki tane mantıklı açıklaması var. Şövalyelerin çoğu sağlak olduğu için kılıçlarının kılıfını solda taşır herhangi bir tehlike anında sağ elleriyle kılıçlarını çekerlermiş. Kılıç kılıfı solda olduğu için ata binerken atın üzerine sağ ayaklarını atarak binmeleri daha kolaymış. O nedenle de atı yolun soluna yanaştırıp atın sol tarafından binerlermiş. Bir diğer neden ise karşıdan gelen atlının kendilerinin sağından geçmesini istedikleri için yolun sol tarafında atlarını sürerlermiş. Karşıdan gelenin sağdan geçmesini istemelerinin nedeni de eğer gelen kişi düşman ise ona rahatça sağ elle kullandıkları kılıçları ile saldırabilmekmiş.
Bu durum Avrupa’nın genelinde böyleymiş. Peki ne noktada yolun sağ tarafına geçilmiş? Orada da birkaç at kullanan at arabaları devreye girmiş. Özellikle Amerika’da birkaç attan oluşan at arabalarının sürücüleri arabalarını sağdan sürmeyi tercih ediyorlarmış, çünkü at arabasının üstünde kendileri sol tarafa doğru oturup sağ elle atları kırbaçlamaları daha rahat oluyormuş. Kendileri sol tarafta oturdukları için karşıdan gelenin de onların solundan geçmesi çarpışma olasılığını azaltıyormuş. Bu şekilde şovalye trafiğinden at arabası trafiğine geçerken trafik de bazı ülkelerden soldan sağa geçmiş.
Ama asıl sağdan akan trafiğe geçişi hızlandıran arabanın icadından sonra Henry Ford’un seri üretime geçirdiği Model T aracı olmuş. Yurtdışına ihraç edilen Model T'de sürücü koltuğu solda olduğu ve yayaları sağ taraftan indirebildiği için sağdan akan trafiğe daha elverişli bir araçmış. Model T'nin yaygınlaşmasından sonra sağdan trafiğe geçişte Amerika’yı 1920'lerde Kanada, İtalya, İspanya, 1930'larda diğer Doğu Avrupa ülkeleri, ve son olarak 1960'larda İskandinavya ülkeleri takip etmiş. ~n
