Nazlı’nın da eski bir yazısında bahsettiği Suudi Arabistan’ın ilk kadın yönetmeni Haifaa Al-Mansour’un ilk filmi Wadjda’yı (Türkçe ismiyle Vecide) izleme şansım oldu bu hafta. Vecide, 10 yaşında ve hayattaki en büyük isteği “o yeşil bisiklete” sahip olmak. Okulunu, toplumunu, çevresindeki olayları tatlı tatlı sorgulayan Vecide, bisikleti elde edebilmek için türlü girişimcilikler ve pazarlıklar yapıyor. Bu bağlamda, bir azim/cesaret hikayesi olarak okunabilir film. Ama bence bisiklet, Suudi Arabistan’daki kadınların yaşadığı baskıları ve özgürlüğe olan özlemlerini göstermek için akıllıca seçilmiş bir sembol.
Film 2012 yapımı ve o yıllarda Suudi Arabistan’da kadınların bisiklete binmesi yasak. İlk başta kadınlara yönelik yüzlerce kısıtlamadan herhangi biri gibi gözükse de, bisiklete karşı bu negatif tutumun altında yatan esas korku, bisikletin kızlık zarına zarar verebileceği endişesi. Ahlakı 2 bacak arasında arayan kişilerin zihinlerindeki “ırz düşmanlarını” sağlıklı akılların anlayabilmesi zor tabii.
Neyse ki, bisiklete karşı olan bu tutum, 2013 yılında bir reformla (!) değişiyor; kadınların parklarda ve mesire yerlerinde, bir erkek akrabalarının eşliğinde ve çarşaflı bir şekilde bisiklet ve motosiklete binmelerine izin veriliyor. Böyle bakınca sanki biraz iyileşme var gibi gözükse de, hala bir erkeğin himayesinde bisiklete binmenin yeterince özgür olduğunu düşünmüyorum.
Filmde, kuma getirmeden tutun da, Filistin’deki müslüman kardeşlerimize yapılan bağışlara kadar çok ince sosyal eleştiriler mevcut. Vecide ve Abdullah’ın tatlı aşkları ise; toplum, zihinlerimizi kirletmediğinde ne kadar masum sevebileceğimizi gösterdiği için bana umut veriyor ya da belki de tüm o karanlıklar içinde ben bir umut bulmak istiyorum. ~e
