Daha önceki bir yazımızda koronavirüs krizinden hangi şirketler karlı çıkar diye tahminlerde bulunurken şunu demiştik: “Önce en uç senaryoyu düşünelim: Dünyadaki herkesin bir süreliğine evlerinde karantinada yaşaması gerekse ne olurdu?” Bugün geldiğimiz nokta maalesef bu senaryoya bir hayli yaklaştı. Birçok devlet sınırlarını kapattı, seyahat büyük ölçüde kısıtlandı, okullarda eğitime ara verildi, büyük şirketlerin birçoğu ofislerini kapatıp evden çalışmaya geçti ve ülkeler bir bir sokağa çıkma yasağı ilan etti veya etmeye devam ediyor.
Kısacası bu iki hafta içinde dünyada akla hayale gelmeyecek büyük değişiklikler meydana geldi. Bu durum daha ne kadar sürer bilinmez ama şimdiden bu tufandan sonra hayatımız nasıl olacak, bu büyük değişimlerin kalıcı etkileri olacak mı gibi sorular kafalarda belirmeye başladı. İşte o sorulardan birkaçı:
Bu kriz Avrupa Birliği’ni güçlendirir mi yoksa zayıflatır mı?
Avrupa Birliği’nin en temel özelliklerinden biri olan vatandaşlarına sağladığı serbest dolaşım hakkı da virüsten nasibini aldı ve Avrupa ülkeleri arasında olmayan sınırlar tek tek kapandı. Üstelik İtalya’nın sağlık ekipmanı için yaptığı acil yardım çağrısına hiçbir Avrupa Birliği ülkesi geri dönmediği gibi Almanya ve Fransa belirli sağlık ekipmanlarının ihracatını kısıtladı (çok tepki çekmiş olacaklar ki sonradan bu kısıtlamayı kaldırmışlar). Kısacası, herkes kriz yaklaşırken ‘her koyun kendi bacağından asılır’ tutumunu benimsedi.
Dünyadaki güç dengeleri değişir mi? Dahası ‘süper güç’ tanımı değişir mi?
Çin, evdeki krizi çözdükten sonra Avrupa’nın yardımına hızır gibi yetişti. Önce İtalya, ardından İspanya, son olarak da Fransa’ya gönderdiği sağlık personeli ve/veya ekipmanları ile dünyada gücünü hissettirmeye başladı. Amerika ise bir dediği bir dediğini tutmayan bir başkan ile bu krizde dünyaya pek liderlik edebilecek gibi görünmüyor.
Gelir eşitsizliğine ne olur?
Krizin en zor durumda bıraktığı kişiler şüphesiz küçük işletme sahipleri olacak. Amazon.com gibi devler ise devleşmeye devam edecek. Benim asıl merak ettiğim ama farklı meslek gruplarının gelirleri arasındaki akıl almaz uçurum fark edilecek mi? Mesela hastanede çalışan sağlık personelinin yarattığı değer (insan hayatı kurtarmak gibi) ile aldıkları maaşlar gerçekten örtüşüyor mu?
Daha az ulaşım ve tüketim ile hayatımıza devam eder miyiz?
Hazır çoğu şirket evden çalışmaya başlamışken, okullar online eğitime geçmişken, konferanslar dijital platformlarda yapılmaya başlamışken, iş seyahatleri iptal edilip video konferanslar ile de iş yapılabileceği keşfedilmişken bu alışkanlıklara devam eder miyiz? Kim bilir belki bu şekilde ulaşım kaynaklı karbon emisyonlarını büyük ölçüde azaltarak iklim değişikliğini önleme adına bir adım atmış oluruz. ~n
