Bu dönemde hayatımızı biraz daha yavaş yaşamaya alıştık sanki. Daha az seyahat, daha az etkinlik, plan, program, daha az alışveriş… Aslında yavaşlamamız da gerekiyordu, çünkü dünyanın 7,5 milyar insanın hızlı tüketim alışkanlıklarını uzun vadede karşılayacak kadar kaynağı maalesef yok.
Ama bu yavaş tüketim konusu nedense bana biraz içi boş bir laf gibi geliyordu açıkçası, çünkü sadece tüketicilerin kendi tüketim alışkanlıklarını değiştirmelerinin yeterli olmayacağını düşünüyorum. Üreticiler üstlerindeki kar baskısıyla daha çok üretip, ürettikleri malı türlü pazarlama stratejileri ile tüketiciye dayatmaya devam ettikçe genel anlamda sürdürülebilir yavaş tüketimin gerçekleşmesi bence mümkün değil. Ekonomist Jean Baptiste Say’in “Her arz kendi talebini yaratır” sözü bu durumu çok iyi anlatıyor. Hızlı üretim oldukça hızlı tüketim de kaçınılmaz. Bu nedenle de Koronavirüs durumu bitince aynı tas aynı hamam devam edeceğimize dair karamsar düşüncelerim vardı. Fakat bu hafta karşılaştığım bir haber acaba bir şeyler gerçekten köklü değişir mi diye bir sorgulattı.
The Guardian’ın haberine göre moda sektörünün dev oyuncularından Gucci yıllık olarak düzenlediği moda haftası (“Fashion Week”) sayısını 5’ten 2’ye düşüreceğini, ve koleksiyonlarını üretirken ilkbahar/yaz, sonbahar/kış sezonu mentalitesini bir kenara bırakıp “sezonsuz” kıyafetler üreteceğini duyurmuş.
Üretiminde daha sürdürülebilir bir tutum almasını dört gözle beklediğim başka bir şirket de Apple. 2007 yılında ilk iPhone’u lanse ettikleri günden bugüne tam 20 farklı iPhone piyasaya çıkarmışlar! Bu sürümlerin belki bir kısmı gelişen teknolojinin bir ürünü olabilir, ancak birçoğu da taktiksel/kozmetik hamleler - tüketiciyi çekmek için farklı renk ve farklı görünümdeki ürünler. Üstelik 2017 yılında Apple’ın tüketicileri yeni ürünlerini almaya teşvik etmek için piyasadaki cihazlarını bilerek yavaşlattığını kabul etmesi de cabası! Apple’ın bu üretim mentalitesi nedeniyle, uzun ömürlü olması beklenen teknoloji ürünleri bile hızlı tüketimin kurbanı oldu.
Kısacası tüketiciyi hızlı tüketim alışkanlıklarını azaltmaya teşvik ederken, üreticilerin de hızlı üretim stratejilerini es geçmemek gerek. ~n
